68

Bijbelkritiek * leren * Bijbel * geografie * meteorologie * Brio * lichaam * harmonie

Men hoort vaak interpretaties van Bijbelse kwesties, die op het eerste gezicht wel aardig lijken, soms zelfs indrukwekkend, maar die voor degene, die wat men zou kunnen noemen de geografie in tijd en ruimte van de bijbel kent, pure onzin zijn. Men kan dit met het volgende vergelijken:

Ik was eens met één van mijn dochtertjes in Amsterdam en wilde met het IJ-veer oversteken omdat ik ten Noorden van Amsterdam het een en ander te doen had. Het kind vond de reis geweldig, had allerlei namen in haar hoofd van verre landen en toen wij op het veer stonden te wachten zei zij: "Waar gaan wij nu naar toe?" Om haar een beetje te plagen zei ik: "Wij gaan naar Amerika. Inderdaad wist het kind wel zoveel dat men naar Amerika per schip moest gaan. En toen wij dus aan de overkant van het IJ waren was zij overtuigd dat dit nu Amerika was. Toen wij in een andere plaats kwamen werd het Honolulu, Duitsland, Engeland, etc. tot wij weer terug waren in Amsterdam.

Maar precies zo houden Bijbelverklaarders hun toehoorders of lezers voor de gek, zij het dan dat zij het niet bewust doen. Maar het feit dat zij niets afweten van het systeem, van de zin, de opbouw van de Bijbel, maakt dat zij tot dergelijke voor de ingewijde kolder-verhalen komen. De Bijbel geeft niet voor niets steeds weer precieze aanduidingen van tijd en plaats, somt generaties op, geeft ineens een bepaalde dag uit en bepaalde maand, etc. Als men dit alles in de wind slaat als een soort overbodige franje en zich alleen werpt op het verhaal, dan kan men tot precies zulke dwaasheden als het Amerika ten Noorden van het IJ komen, want juist die generatietabellen, tijdaanduidingen, koningen tijdens wier regering een en ander gebeurde, als men dit alles niet wil zien, dan is het te vergelijken met het niet willen zien van afstanden, tijd en plaats in onze gewone aardse wereld. Dan kan men zeggen: "Je bent toch met een schip weggeweest, dus is het Amerika."

Een wijs man zal zeggen: "Hoe kom je erbij? Ten eerste ligt Amerika in het Westen, ten tweede is de afstand onnoemlijk veel verder, ten derde kan je niet in zo'n korte tijd in Amerika zijn" en hij zou eenvoudig lachen om die verklaring.

Zo vergelijken Bijbelverklaarders in preken vaak de ene profeet met de andere, de ene gebeurtenis met de andere, leggen er verband tussen en het is net zo komisch als het verband tussen Purmerend en Honolulu. Iemand die er wat van weet zal zeggen: "Je bent nu toch pas in Pumerend; hoe kan je nu zeggen dat je in Honolulu bent, midden in de grote Oceaan?"

Want juist dit punt is iets, dat door de Bijbel zo nauwkeurig wordt weergegeven en dat door de lezers tegenwoordig met even grote nauwkeurigheid overgeslagen wordt. Van het begin af aan vertelt de Bijbel van leeftijden, plaatsen, richtingen, tijden en dit komt overal weer naar voren. Deze mededelingen zijn onder meer ervoor gedaan dat degene die de Bijbel verneemt precies weet waar hij zich bevindt. Zodoende zal men er dan niet toe komen de dingen door elkaar te gooien, die ook totaal niets met elkaar te maken hebben, al zou men op het eerste gezicht ertoe geneigd zijn ze wel op elkaar te betrekken. Zoals echter de wereld zelf een wonderlijke opbouw heeft, iets bijzonder indrukwekkends, zo heeft de Bijbel als schepping in het woord dit ook. In de wereld zal men ook niet zo gauw geneigd zijn te zeggen: "Ik vergelijk de baan van Venus met de sintelbaan in het stadion" hoewel beide keren over "baan" gesproken wordt. In tegendeel als iemand daarover een toespraak zou houden, zou men erg lachen. De Bijbelse citaten echter, die onwetenden in dit verband gebruiken, zijn vaak nog veel komischer. Men zal in de wereld ook niet (al is de kans tot vergissing daar al groter) een vergelijking maken tussen een gewoon stuk rotssteen en bij voorbeeld een diamant hoewel zij beiden hard zijn. Dit komt omdat men van de geaardheid der materie vrij veel weet, omdat men daar wel alle aandacht voor heeft, omdat men daar wel degelijk rekening houdt met de plaats in het periodieksysteem, met de fysische en chemische hoedanigheden en dan zal men wel degelijk oppassen dergelijke domme vergelijkingen te maken. Maar in de Bijbel gooit men de dingen kriskras door elkaar en als het maar een beetje erop lijkt heeft men prompt een preek klaar over dit onderwerp. En natuurlijk kan men daar een heel verhaal over afsteken zoals men natuurlijk ook een verhaal kan doen waarbij over stenen, parelen, diamanten, etc. gesproken wordt alsof het gelijkwaardige dingen zijn.

Maar het is nu eenmaal zo dat men geen interesse meer voor de Bijbel heeft en daarmee krijgt men deze warboel wat betreft juist de details die het geheel juist tot een harmonisch iets moesten opbouwen. Stel dat men de details in het wereldbeeld of in zijn dagelijkse leven ook vergat, dan gaf het evenmin of men iemand 1 mg. van iets toediende of 1 kg, of men een injectie onderhuids gaf of in de ader, of men een zalfje op de huid smeerde of inslikte. Maar daar weet men precies op welke plaats iets hoort en op welke tijd iets gebruikt moet worden.

Evenzo weet een modern mens precies zijn saldo, zijn vacantieregeling; hij weet de weg in de straten van de stad, de wegen in het land, omdat dit alles zijn aandacht heeft. Daardoor zal hij heel goed weten als hij zich over een weg begeeft of hij vertrekkend uit Rotterdam nu ergens in Gouda zit en zal zich niet kunnen laten wijs maken dat hij bij voorbeeld al in Rusland is. Maar dit alles kan de mens zich wel laten wijs maken in de Bijbel omdat hij daar de weg niet weet, omdat hij eigenlijk nooit aandacht schenkt juist aan de plaats- en tijdsaanduidingen, die van de Bijbel zo'n geweldig systeem maken, die haar juist dat harmonische geheel geven dat zij zonder dit natuurlijk slechts in veel mindere mate kan hebben. Zonder deze, wat men zou kunnen noemen geografie in de Bijbel is zij vaak een chaos, staan de dingen kris-kras door elkaar en het is wel te begrijpen dat de eenvoudige lezer dan ook maar allerlei gebeurtenissen en plaatsen en tijden door elkaar gaat gooien, zonder te weten dat hij daarmee de grootste onzin verkoopt.

Daarom moet men bij voorbeeld als men de verhalen van de koningen leest, niet er zo maar aan voorbij gaan als vermeld wordt hoe lang die koningen geregeerd hebben en wat er in het zoveelste jaar van die regering gebeurde. En als men de profeten leest, moet het toch opvallen dat bepaalde dingen verteld worden in het zoveelste jaar van die en die koning. Dit zijn niet zo maar eens dingen die men even goed ook kan weglaten, maar juist omdat zij als een soort opschrift boven het verdere verhaal staan zijn zij eigenlijk ook -zoals een opschrift- van het grootste belang.

Juist al die mededelingen over tijd, plaats, generaties, zijn de bindstof die de dingen bij elkaar houdt, die vorm geeft aan alles. Men weet dat de mens de 2 ogen heeft maar deze behoren ook op een bepaalde afstand van elkaar te staan en op een bepaalde plaats in het lichaam opgenomen te zijn. Zouden die twee ogen bij voorbeeld vlak boven elkaar staan of het ene op de plaats van de neus en het ander op de buik, dan zou men de mens een afstotend iets vinden. En zoals bij de mens in zijn lichaam alles een zeer bepaalde plaats heeft en juist doordat ieder ding op zijn plaats staat het geheel kan functioneren, zo is dit bij iedere schepping het geval.

In de hele wereld heeft ook alles zijn bepaalde plaats en zijn tijd. Daardoor ontstaan de winden, de zeestromingen, klimaten en daardoor kan de mens op aarde leven en kan het verhaal van de wereld zich op de aarde afspelen.

En al deze scheppingen zijn juist tot stand gekomen doordat -zoals verteld wordt- God in de Touro keek en aan de hand daarvan de wereld maakte. De Bijbel is dus om zo te zeggen de grondwet van de schepping en juist daarom tekent het dit geslacht, waar men voor de harmonie in de schepping totaal geen gevoel heeft, dat het rustig dingen met elkaar vergelijkt, die niets met elkaar te maken hebben en zoals in ons bovenstaande voorbeeld een oog op het gezicht heeft geplaatst en een ander op de buik. Ook hier dus zou men, als men de Bijbel serieus zou nemen, dit alles anders bekijken en niet tot dergelijke afschuwelijkheden in vergelijkingen en interpretaties meer te kunnen komen.